Amortyzacja nieruchomości mieszkalnych. Ten sam stan faktyczny, różne orzeczenia sądów.

W wyniku zmian wprowadzonych przez Polski Ład, od początku 2023 r. nie można zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnych. Ograniczenie, zdaniem ustawodawcy, dotyczy także odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości nabytych przed 2022 r. Dla wielu podatników stanowiło ono naruszenie konstytucyjnej zasady ochrony praw nabytych. Potwierdzenia tej tezy szukali składając wnioski o wydanie interpretacji indywidualnych. We wnioskach zajmowali stanowisko, zgodnie z którym przysługuje im prawo do dalszej amortyzacji nieruchomości ujętych w ewidencji środków trwałych przed 2022 r. Powoływali się na zasadę zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz ochrony praw słusznie nabytych.

Fiskus przeciw przedsiębiorcom

DKIS konsekwentnie odmawiał zajęcia stanowiska w sprawie tłumacząc, że nie ma wystarczających kompetencji do prowadzenia takich analiz – Konstytucja jest aktem wyższego rzędu w stosunku do prawa podatkowego.

Stanowisko organów podatkowych potwierdzały sądy administracyjne pierwszej instancji. Dla przykładu, WSA w Łodzi w wyroku z 20 września 2022 r.,(sygn.  I SA/Łd 482/22, przyznał rację DKIS, nie znajdując podstaw do uwzględnienia skargi w zakresie zasad amortyzacji lokali mieszkalnych. Decyzję o niezaliczaniu odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodów argumentował tym, że organy podatkowe działają na podstawie i w granicach prawa. Nawet jeżeli konstrukcja tych ustaw budzi podejrzenia w zakresie ich zgodności z konstytucją to decyzja o niezgodności regulacji przepisów nie może zostać wydana w przedmiocie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego. Po stronie organów WSA w Łodzi stanął także w wyroku z 19 października 2022 r., sygn. I SA/Łd 439/22

Przełomowy wyrok WSA w Łodzi chwilowo rozbudził nadzieję podatników…

Impas przełamał WSA w Łodzi wyrokiem z 27 czerwca 2023 r. o sygn. Akt I SA/Łd 258/23 uchylając zaskarżoną interpretację indywidualną z 4 października 2022 r. nr 0111-KDIB1-2.4010.481.2022.1.AW.

Wnioskodawca swoje zdanie przed organem podatkowym argumentował tym, że ustawodawca nie może w trakcie trwania amortyzacji wykluczyć z niej składnika majątku, którego amortyzacja rozpoczęła się przed tymi zmianami. Podatnik więc powinien mieć możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych nieruchomości. DKIS nie zgodził się z tą wykładnią, a wnioskodawca zaskarżył swój wniosek do sądu. WSA w Łodzi przyznał podatnikowi rację ze względu na niewątpliwą niezgodność przepisów o zakazie amortyzacji z konstytucyjną zasadą ochrony praw nabytych i zasadą interesów w toku. Pozbawienie podatnika możliwości amortyzacji narusza równość wobec prawa uregulowaną w art. 32 Konstytucji RP. Jak czytamy w uzasadnieniu wyroku:

Model skoncentrowanej kontroli konstytucyjności prawa nie wyklucza odstąpienia od kierowania pytania prawnego do TK przez sąd administracyjny, jeżeli zachodzi przypadek oczywistej niekonstytucyjności mających zastosowanie w konkretnej sprawie przepisów. W takich warunkach sąd jest zwolniony – wyjątkowo – z powinności przedstawienia TK pytania prawnego.

Radość z tego wyroku trwała jednak krótko.

…którą NSA szybko zgasił.

Niespełna po upływie trzech tygodni, 13 lipca 2023 r., NSA w wyroku o sygn.  II FSK 119/23, nie dopatrzył się naruszenia konstytucyjnych zasad (przedmiotem skargi kasacyjnej był opisany wyrok WSA w Łodzi z 19 października 2022 r., sygn. I SA/Łd 439/22).

Swoje stanowisko NSA argumentował tym, że podatnicy muszą liczyć się ze zmieniającym się prawem w związku ze zmianą warunków społecznych i gospodarczych. Dodatkowo według sądu podatnikom przysługiwał roczny okres vacatio legis uprawniający do korzystania ze starych zasad opodatkowania i po tym okresie powinni oni się dostosować do panujących obecnie przepisów. Wyrok jest rozczarowujący dla podatników, zwłaszcza biorąc pod uwagę ostatni korzystny wyrok WSA w Łodzi.

Czy jest szansa dla podatników?

Korzystny wyrok WSA w Łodzi z czerwca 2023 r. jest pewnym światełkiem w tunelu dla podatników, którzy liczą na korzystne dla nich rozwiązanie sprawy. Z drugiej strony orzeczenie NSA mówi jasno – podatnicy nie mogą dokończyć rozpoczętej już amortyzacji nieruchomości.

W przeszłości zdarzały się sytuacje, w których sądy wydawały sprzeczne wyroki w podobnych stanach faktycznych. W tym obszarze linia orzecznicza nie zdążyła się jeszcze ukształtować. Należy mieć nadzieję, że NSA w kolejnych sprawach uzna rację podatników.

Jeżeli szukasz dobrego doradcy podatkowego skontaktuj się z nami – zapoznamy się z Twoją sytuacją i przygotujemy najlepsze rozwiązanie