Od 1 stycznia 2024 r. obowiązuje wprowadzony w ramach Polskiego Ładu minimalny podatek dochodowy od osób prawnych.
Pierwotnie regulacje dotyczące podatku minimalnego w Polsce miały obowiązywać już od 2022 roku, jednakich wejście w życie zostało odroczone do 1 stycznia 2024 roku.
Podatek minimalny stanowi nowy rodzaj zobowiązania podatkowego dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych.
W teorii celem wprowadzenia minimalnego podatku dochodowego ma być ograniczenie sytuacji, w której duże spółki stale raportują stratę lub niski dochód nieadekwatnie do rodzaju i skali prowadzonej działalności oraz pomimo osiągania pokaźnych obrotów. Jak to wygląda w praktyce, przekonamy się dopiero za kilka lat.
Podatek od spółek stanowi równoległą formę opodatkowania obok standardowego podatku dochodowego od osób prawnych. Oznacza to, że objęcie podatkiem minimalnym nie będzie oznaczało zwolnienia z obowiązku rozliczenia standardowego podatku dochodowego od osób prawnych.
Stawka podatku wynosi 10% wartości wyliczonej według wytycznych zawartych w ustawie.
Regulacje dotyczące podatku minimalnego zostały wprowadzone do art. 24ca ustawy o CIT.
W myśl tego artykułu podatek od spółek dotyczy:
- rezydentów podatkowych, tzn. podatników, którzy mają siedzibę lub zarząd na terytorium RP, przez co podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania,
- podatkowych grup kapitałowych (PGK) oraz
- podatników prowadzących działalność poprzez położony na terytorium RP zagraniczny zakład.
Zakres opodatkowania podatkiem minimalnym dotyczy szerokiej grupy podatników podatku dochodowego od osób prawnych. Istnieje jednak lista wyjątków, do których należą między innymi: mali podatnicy, nowoutworzone spółki, spółki, których jedynym wspólnikami są osoby fizyczne (przy spełnieniu również kilku innych przesłanek), instytucje finansowe, spółki komunalne, , podatnicy świadczący usługi związane z ochroną zdrowia czy firmy w stanie upadłości, likwidacji lub restrukturyzacji.
Podatek minimalny obejmuje podatników, którzy:
- ponieśli stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych albo
- osiągnęli udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, w przychodach innych niż z zysków kapitałowych, w wysokości nie większej niż 2%. (podatnicy, którzy osiągnęli niską rentowność).
Kalkulacja podatku minimalnego nie jest prostym zadaniem, gdyż ustawa przewidziała wyłączenia na każdym etapie obliczeń.
Podatek minimalny wylicza się w następującej kolejności:
Krok 1 – ustalenie podstawy opodatkowania w oparciu o jedną z dwóch metod.
Metoda ogólna
Przy wyborze metody ogólnej podstawę opodatkowania ustala się jako sumę trzech pozycji:
- 1,5% wartości przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym z głównej działalności (tj. z wyłączeniem przychodów z zysków kapitałowych),
- kosztów finansowania dłużnego poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych
(z pewnymi wyjątkami) w części przewyższającej kwotę 30% podatkowego EBITDA, - kosztów usług niematerialnych, kosztów należności licencyjnych oraz kosztów związanych z zabezpieczeniem spłaty pożyczek zaciągniętych do innych podmiotów niż banki czy SKOK poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych lub mających siedzibę w rajach podatkowych, w części w jakiej kwota tych kosztów przekracza o 3 mln zł równowartość 5% podatkowego EBITDA.\
Metoda uproszczona
W uproszczonym sposobie przyjmuje się, że podstawa opodatkowania wynosi 3% wartości przychodów z głównej działalności gospodarczej (przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe).
Należy jednak pamiętać, iż w momencie zastosowania tego uproszczenia podatnik musi zamieścić odpowiednią informację w zeznaniu CIT składanym po zakończeniu roku podatkowego.
Krok 2 – od skalkulowanej podstawy opodatkowania należy odjąć kwoty pomniejszeń (o ile takie występują).
Krok 3 – uzyskaną różnicę należy pomnożyć przez stawkę podatku minimalnego, czyli 10% (jest to stała stawka niezależnie od wybranej metody ustalania podstawy opodatkowania).
Pierwsze rozliczenie podatku minimalnego nastąpi w 2025 r., tzn. w rozliczeniu składanym za 2024 r.
Podatnicy są zobowiązani do zapłaty podatku minimalnego w standardowym terminie, tj. do końca trzeciego miesiąca roku następującego po roku podatkowym. Podatek jest więc płatny wraz z rocznym zeznaniem podatkowym.
Podatnicy podatku dochodowego CIT będą mogli odliczyć wartość zapłaconego minimalnego podatku dochodowego od obliczonego i wykazanego w zeznaniu rocznym CIT. Odliczenia będą mogli dokonać w ciągu 3 kolejnych lat po roku, w którym nastąpiła wpłata podatku.