sie 21, 2025 | artykuły, blog
Ministerstwo Finansów opublikowało nową wersję projektu ustawy zmieniającej Ordynację Podatkową. Projekt jest obecnie na etapie opiniowania i przewiduje istotne zmiany w obszarach takich jak przedawnienie zobowiązań podatkowych, raportowanie schematów podatkowych (MDR) oraz techniczne usprawnienia procedur podatkowych.
Poniżej prezentujemy najważniejsze założenia i ich znaczenie dla podatników:
- Przedawnienie zobowiązań podatkowych – nowe podejście.
- Koniec instrumentalnego zawieszania przedawnienia poprzez wszczęcie postępowania karno-skarbowego (KKS).
Obecnie zdarzają się sytuacje, gdy organy podatkowe decydują się na wszczęcie postępowania karno-skarbowego „chwilę” przed upływem terminu przedawnienia w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. W ramach nowelizacji planowane jest uchylenie przepisu o zawieszeniu przedawnienia w przypadku wszczęcia postępowania karno-skarbowego.
- Odpowiedzialność karno-skarbowa nawet po przedawnieniu zobowiązania podatkowego.
Efektem uchylenia regulacji łączących zawieszenie biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych z wszczętym postępowaniem karno-skarbowym, będzie również uchylenie przepisu warunkującego przedawnienie przestępstwa skarbowego (a zatem odpowiedzialności karno-skarbowej) od faktu czy dane zobowiązanie podatkowe pozostaje w mocy czy też uległo przedawnieniu. W praktyce będzie to oznaczało, że nawet jeżeli na gruncie przepisów podatkowych zobowiązanie podatkowe przestanie być wymagalne, to podatnik wciąż będzie mógł ponieść odpowiedzialność karno-skarbową za przestępstwa związane z danym zobowiązaniem.
- Zmiany dotyczące hipoteki i zastawu skarbowego.
Dotychczas zabezpieczenia takie jak hipoteka czy zastaw skutecznie blokowały przedawnienie zobowiązań podatkowych. Teraz ustanowienie zabezpieczenia będzie zawieszało bieg przedawnienia maksymalnie na 5 lat, a po wykreśleniu takiego zabezpieczenia termin będzie biegł dalej. To bardziej wyważone rozwiązanie, które ogranicza blokowanie przedawnienia na nieokreślony czas.
- Wydłużenie przedawnienia przy korektach deklaracji na ostatnią chwilę.
Jeśli podatnik złoży korektę deklaracji na swoją korzyść w ostatnich 12 miesiącach przed przedawnieniem, termin ten zostanie wydłużony o rok. To mechanizm przeciwdziałający wykorzystywaniu korekt do „przedłużania” terminu przedawnienia.
- GAAR i nieujawnione źródła przychodów.
Wszczęcie postępowania dotyczącego unikania opodatkowania (GAAR) zawiesi bieg przedawnienia, ale tylko pod warunkiem zakończenia sprawy decyzją w ciągu 2 lat. Natomiast w sprawach o dochód z nieujawnionych źródeł termin na wydanie decyzji zostanie wydłużony z 5 do 6 lat.
- Raportowanie schematów podatkowych tylko transgraniczne – koniec obowiązku raportowania krajowych schematów.
W zakresie obowiązków raportowania schematów podatkowych (MDR) projekt wprowadza duże uproszczenia:
- Raportowanie tylko schematów transgranicznych.
Zniesione zostaną obowiązki raportowania schematów krajowych, co ograniczy zakres obowiązków wielu podmiotów.
- Zwolnienie zawodów zaufania publicznego z obowiązku raportowania.
Radcowie prawni, adwokaci, doradcy podatkowi oraz rzecznicy patentowi nie będą musieli raportować schematów podatkowych, ale wciąż będzie na nich ciążył obowiązek poinformowania klienta o jego obowiązkach zgłoszeniowych, także w przypadku schematów standaryzowanych.
- Likwidacja „białych list” i obowiązku MDR-2.
Projekt wycofuje pomysł wprowadzenia list wyłączeń z raportowania oraz znosi obowiązek składania zawiadomień MDR-2 (składne do tej pory przez promotora lub wspomagającego) do Szefa KAS.
- Ułatwienia w terminach i podpisie informacji MDR-3.
Termin składania informacji MDR-3 zostanie wydłużony do końca czwartego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego (w miejsce dotychczasowego obowiązku składania jej w terminie złożenia deklaracji podatkowej za każdy okres rozliczeniowy). Dodatkowo, możliwe będzie podpisanie informacji przez pełnomocnika.
- Obniżenie kar za naruszenia MDR.
Maksymalnie 240 stawek dziennych za brak raportu, 120 stawek za opóźnienie wobec wcześniejszych 720 stawek dziennych za brak raportu. To złagodzenie sankcji, które w poprzedniej wersji projektu były uznawane za zbyt surowe.
- Brak obowiązku posiadania procedury MDR.
Projekt nie wprowadza wymogu tworzenia i wdrażania procedur MDR po stronie podatników.
- Możliwość uzupełnienia informacji MDR.
Informacje MDR będzie można uzupełniać zarówno przed, jak i po nadaniu numeru schematu podatkowego (NSP).
- Ułatwienia proceduralne i techniczne usprawnienia.
Projekt przewiduje też szereg rozwiązań, które mają ułatwić codzienne funkcjonowanie podatników i administracji:
Podwyższenie kwoty uprawniającej do zapłaty podatku przez inny podmiot niż podatnik z 1 000 zł do 5 000 zł oraz umożliwienie automatycznych korekt organu podatkowego do 10 000 zł.
- Możliwość ubiegania się o umorzenie podatku jeszcze przed upływem terminu jego płatności.
Dotychczas podatnicy musieli czekać z wnioskiem o ulgę do momentu powstania zaległości podatkowej, narażając się na negatywne konsekwencje. Nowe przepisy obejmą zarówno podatki samorządowe o charakterze rocznym, jak i inne daniny, w tym podatek dochodowy, VAT oraz akcyzę.
- Zdalne przesłuchania świadków i stron.
Organy podatkowe będą mogły prowadzić przesłuchania na odległość, a przesłuchiwani będą mieli prawo do nagrywania takich spotkań.
- Brak wymogu podpisu pod decyzjami lokalnych podatków.
Decyzje elektroniczne w zakresie podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego nie będą wymagały podpisu osoby upoważnionej, wystarczy jej identyfikacja – imię i nazwisko wraz ze stanowiskiem służbowym.
- Prawa wspólników po rozwiązaniu spółki osobowej.
Po likwidacji spółki osobowej jej byli wspólnicy będą mogli składać korekty i wnioski o zwrot nadpłaty, podobnie jak ma to miejsce w spółkach cywilnych.
- Doprecyzowanie zasad zaliczania wpłat ratalnych.
Jak czytamy w uzasadnieniu: „Wpłaty dokonane tytułem rat, na które rozłożono podatek lub zaległość podatkową wraz z odsetkami za zwłokę oraz rat podatku zalicza się na poczet raty o najwcześniejszym terminie płatności, nawet w przypadku posiadania innych zaległości o starszym terminie płatności, nieobjętych układem ratalnym”.
Podsumowując, projekt nowelizacji Ordynacji Podatkowej z 4 sierpnia 2025 r. wprowadza szereg istotnych zmian mających na celu uproszczenie i uporządkowanie procedur podatkowych oraz zwiększenie pewności prawa. Kluczowe modyfikacje dotyczą ograniczenia nadużywania przedawnienia, uproszczenia raportowania schematów podatkowych zgodnie z wymogami UE, a także wprowadzenia mechanizmów ułatwiających codzienne funkcjonowanie podatników tj. możliwość wcześniejszego umorzenia podatku czy zdalne przesłuchania. Dzięki tym zmianom polski system podatkowy ma stać się bardziej przejrzysty, sprawiedliwy i dostosowany do współczesnych potrzeb zarówno administracji, jak i przedsiębiorców.
sie 18, 2025 | artykuły, blog
Najnowsze objaśnienia Ministerstwa Finansów z 3 lipca 2025 r. przynoszą długo oczekiwaną klarowność w zakresie stosowania koncepcji look-through approach (LTA) przy podatku u źródła (WHT). To dobra wiadomość dla podatników zwłaszcza tych działających w międzynarodowych strukturach kapitałowych, ponieważ omawiana koncepcja może umożliwić korzystanie z preferencji podatkowych także wtedy, gdy płatność “przechodzi” przez podmioty pośredniczące.
Co daje skorzystanie z look-through approach?
Podejście look-through pozwala płatnikowi skorzystać z preferencyjnych zasad opodatkowania podatkiem u źródła na przykład ze zwolnienia albo obniżonej stawki WHT, nawet jeśli odbiorca płatności, czyli podmiot otrzymujący pieniądze bezpośrednio, nie jest jej rzeczywistym właścicielem (beneficial owner). To, czy preferencja może zostać zastosowana, ocenia się w odniesieniu do faktycznego właściciela należności, który może znajdować się dalej w łańcuchu tj. takiego podmiotu, który otrzymuje należność za pośrednictwem kilku spółek. Ważne jest także, żeby rodzaj płatności np. dywidendy, odsetki czy należności licencyjne nie zmienił się w trakcie transferu między tymi podmiotami.
Na przykład: jeśli spółka A wypłaca odsetki spółce B, a spółka B przekazuje je dalej do rzeczywistego właściciela spółki C to preferencje podatkowe będą oceniane pod kątem spółki C, a nie spółki B. Dzięki temu spółka A może zastosować zwolnienie lub obniżoną stawkę WHT, mimo że bezpośrednim odbiorcą płatności jest spółka B, a nie spółka C.
Co istotne, nie jest wymagane, by kwoty przekazywane w łańcuchu były identyczne, liczy się zachowanie charakteru prawnego płatności.
Warunki zastosowania look-through approach
Zastosowanie LTA wymaga zachowania należytej staranności przez płatnika. W szczególności powinien on ustalić:
- kto jest rzeczywistym właścicielem należności,
- czy rzeczywisty właściciel rozpoznaje przychód podatkowy w swoim kraju,
- czy płatności w łańcuchu są rodzajowo tożsame (np. odsetki pozostają odsetkami),
- czy spełnione są warunki preferencji podatkowej, z której chce skorzystać płatnik (np. zwolnienia lub obniżonej stawki z UPO).
Preferencje z przepisów szczególnych a umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania
Objaśnienia rozróżniają dwie główne grupy preferencji podatkowych. Pierwsza to zwolnienia wynikające z przepisów szczególnych, np. dyrektyw unijnych, które zwykle wymagają bezpośredniego powiązania kapitałowego, choć czasem dopuszczają „kaskadowe” spełnienie tego warunku. Druga grupa to preferencje wynikające z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (UPO), które koncentrują się na statusie rzeczywistego właściciela należności bez względu na to, kto jest bezpośrednim odbiorcą płatności.
Zazwyczaj te preferencje pozwalają albo na zwolnienie z podatku u źródła w kraju płatnika, albo na zastosowanie niższej, preferencyjnej stawki na przykład 5% lub 10% zamiast standardowych 20%.
Kiedy można zastosować LTA?
Zgodnie z objaśnieniami, koncepcja look-through approach:
- może być stosowana wtedy, gdy jest wiadome że płatność np. odsetki czy dywidendy nie zatrzyma się na pośredniku, tylko zostanie przekazana dalej do faktycznego właściciela (beneficial owner).
- nie może być stosowana „w ciemno”, płatnik musi mieć wiedzę o dalszym transferze i spełnieniu warunków,
- może być stosowana tylko, gdy płatność można „prześledzić” w strukturze – nie wystarczy samo przypuszczenie płatnika.
Dla odsetek i należności licencyjnych kluczowe jest potwierdzenie efektywnego opodatkowania płatności w każdej jurysdykcji, przez którą przechodzi należność.
Co z wypłatami poza UE?
Objaśnienia wskazują, że zastosowanie LTA jest możliwe również poza UE, o ile płatność jest opodatkowana w każdej jurysdykcji pośredniczącej. Co więcej, jeśli podmiot pośredniczący nie jest BO, ale dochodzi do efektywnego opodatkowania płatności, to płatnik nie musi dalej badać statusu BO. Alternatywnie można rozważyć zastosowanie innych koncepcji np. rozszerzonego zakresu badania warunku rzeczywistego właściciela.
Obowiązki dokumentacyjne
Zastosowanie omawianej koncepcji powinno zostać wykazane w składanych deklaracjach lub informacjach. Organy podatkowe mogą zażądać szczegółowego uzasadnienia, warto więc gromadzić dokumentację potwierdzającą każdy z warunków.
Podsumowanie
Koncepcja look-through approach choć formalnie nieobowiązkowa została szeroko omówiona w najnowszych objaśnieniach MF. Wskazanie wprost przez Ministerstwo Finansów, że stosowanie tej koncepcji jest dozwolone to istotna zmiana jakościowa, która może ułatwić życie płatnikom działającym w strukturach holdingowych i przy transgranicznych przepływach kapitałowych.
Zastosowanie LTA wymaga jednak skrupulatnego działania, płatnik musi wykazać należytą staranność, potwierdzić status BO oraz spełnienie warunków dla danej preferencji. Choć objaśnienia nie narzucają obowiązku stosowania podejścia look-through approach przez organy podatkowe, ich treść wyraźnie zachęca do korzystania z tej konstrukcji oczywiście, przy odpowiednim udokumentowaniu i analizie.
Zastanawiają się Państwo, jaki wpływ mogą mieć nowe objaśnienia na Państwa firmę? Zapraszamy do kontaktu – wspólnie przyjrzymy się możliwym konsekwencjom i znajdziemy najlepsze rozwiązania.
sie 5, 2025 | artykuły, blog
Polskie firmy coraz częściej korzystają z usług zagranicznych kontrahentów – od doradztwa, przez usługi informatyczne, po licencje czy wsparcie marketingowe. Wraz z tą otwartością pojawiają się jednak podatkowe wyzwania, jednym z nich jest podatek u źródła (WHT), również w przypadku usług niematerialnych.
Na czym dokładnie polega problem i w jakich sytuacjach możemy sięgnąć po umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania (UPO)?
Zasadniczo, w świetle polskiej ustawy o CIT (art. 21 ust. 1), podatek u źródła wynosi 20%. Istnieje jednak możliwość zastosowania niższej stawki lub nawet zastosowanie zwolnienia z opodatkowania. Należy w tym celu odwołać się do ratyfikowanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (UPO).
W większości obowiązujących umów nie ma co prawda bezpośredniego odwołania do kategorii usług niematerialnych. W związku z tym najczęściej należy odwołać się do przepisu odnoszącego się do tzw. zysków przedsiębiorstw. Przepis ten stanowi, że jeśli zagraniczny kontrahent wykonuje usługi na rzecz innego zagranicznego przedsiębiorcy i nie ma zakładu w Polsce to dochód powinien być opodatkowany wyłącznie w państwie rezydencji usługodawcy. Regulacja ta ma zastosowanie do tych zysków, co do których nie przewidziano w UPO szczególnych zasad opodatkowania.
Aby w pełni korzystać z UPO należy spełnić pewne warunki formalne.
Po pierwsze, usługobiorca powinien posiadać ważny certyfikat rezydencji podatkowej usługodawcy. Certyfikat powinien być ważny w dniu wypłaty należności. Istnieją jednak sytuacje, w których nie otrzymamy w określonym czasie takiego certyfikatu. Przykładem tego mogą być włoskie organy podatkowe, wydające certyfikaty dopiero w połowie roku podatkowego za cały rok (z mocą wsteczną). W takim przypadku należy rozważyć, czy kontrahent jest na tyle zaufany, by wstrzymać się z poborem podatku u źródła według stawki z ustawy o CIT czy też pobrać i wpłacić podatek mimo szans na uzyskanie certyfikatu w przyszłości.
Stosowanie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania do usług niematerialnych wymaga spełnienia kilku warunków – kluczowa jest weryfikacja czy dana umowa została ratyfikowana oraz czy kontrahent dostarczył ważny certyfikat rezydencji (tj. potwierdzający fakt posiadania rezydencji podatkowej danego państwa w momencie wypłaty należności).
Brak spełnienia jednego z ww. warunków może oznaczać obowiązek poboru 20% WHT, nawet jeśli UPO przewiduje zwolnienie.
Warto także pamiętać, że kluczowe znaczenie ma rzeczywisty charakter świadczonej usługi – nie wystarczy odwołać się wyłącznie do opisu zawartego w umowie czy fakturze. Ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT wskazał bowiem nie tylko konkretne kategorie usług niematerialnych, ale również odniósł się do świadczeń „o podobnym charakterze”. Dlatego każdorazowo należy zweryfikować, czy dana usługa faktycznie mieści się w zakresie regulacji, a w razie wątpliwości – przeanalizować dostępne orzecznictwo oraz podejście organów podatkowych do danego rodzaju świadczenia.
Właśnie dlatego podatek u źródła będzie tematem przewodnim naszego nadchodzącego webinaru, który odbędzie się 4 września 2025 roku. Podczas spotkania wrócimy do wątków poruszonych w tym wpisie, ale skupimy się także na najnowszych Objaśnieniach Ministerstwa Finansów, które przynoszą istotne zmiany w podejściu do oceny obowiązku poboru WHT. Szczególną uwagę poświęcimy również zagadnieniu statusu rzeczywistego właściciela należności (beneficial owner) – jego prawidłowej identyfikacji i dokumentowania.
Pokażemy, jakie szanse i ryzyka wynikają z najnowszych Objaśnień MF, oraz jak – jako doradcy – możemy pomóc zarówno w wykorzystaniu dostępnych preferencji, jak i zabezpieczeniu się przed potencjalnymi konsekwencjami błędów. To spotkanie będzie okazją do głębszej analizy i omówienia konkretnych przypadków, z którymi mierzą się dziś płatnicy w praktyce.
Aby zarejestrować się na webinar pt: WHT pod kontrolą: nowe objaśnienia MF w praktyce należy wypełnić formularz rejestracyjny pod tym linkiem: https://webinar.getresponse.com/tl8AM/webinar/
Serdecznie zapraszamy do uczestnictwa.
lip 31, 2025 | artykuły, blog
W polskim systemie prawnym członek zarządu spółki kapitałowej może zostać pociągnięty do osobistej odpowiedzialności za nieuregulowane zobowiązania podatkowe spółki, jeśli nie uda się ich wyegzekwować od samego podmiotu. Choć istnieją okoliczności, które mogą go z takiej odpowiedzialności zwolnić, praktyka pokazuje, że ich skuteczne wykorzystanie napotyka istotne bariery. Zgodnie z art. 116 Ordynacji podatkowej, członek zarządu odpowiada za zaległości podatkowe spółki w sposób solidarny, subsydiarny i osobisty. Oznacza to, że fiskus lub ZUS może skierować roszczenia bezpośrednio do członka zarządu z pełną możliwością sięgnięcia po jego prywatny majątek. Orzecznictwo nie pozostawia złudzeń, że wewnętrzny podział obowiązków w zarządzie czy przekazanie księgowości firmie zewnętrznej nie chroni przed odpowiedzialnością. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku II FSK 38/16 z dnia 19 stycznia 2018 r. podkreślił, że wszyscy członkowie zarządu są odpowiedzialni za podatki niezależnie od zakresu ich zaangażowania.
Jednym z głównych sposobów uniknięcia odpowiedzialności jest złożenie wniosku o upadłość, musi to jednak nastąpić w odpowiednim czasie i przy spełnieniu szeregu formalnych warunków. Zgodnie z art. 299 § 2 Kodeksu spółek handlowych, członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki, jeżeli we właściwym czasie spełni jedną z przewidzianych w tym przepisie przesłanek. Ustawodawca przewidział trzy przesłanki, które mogą członka zarządu od tej odpowiedzialności uwolnić: złożenie wniosku o upadłość (lub inne formy postępowania restrukturyzacyjnego), wskazanie majątku spółki pozwalającego zaspokoić zaległości w znacznej części albo wykazanie, że zaniechanie złożenia wniosku o upadłość nie było zawinione. Określenie “właściwego czasu” ma fundamentalne znaczenie, ponieważ to właśnie jego zachowanie decyduje o tym, czy członek zarządu może skutecznie uwolnić się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Kluczowym problemem praktycznym okazuje się niejasność pojęcia „właściwego czasu” na złożenie wniosku, ponieważ przepis nie precyzuje go jednoznacznie, co prowadzi do rozbieżności interpretacyjnych i konieczności odwoływania się do przepisów prawa upadłościowego.
Zgodnie z ww. regulacją upadłość ogłasza się wobec dłużnika, który stał się niewypłacalny. Oznacza to albo utratę bieżącej zdolności do regulowania zobowiązań (opóźnienie powyżej trzech miesięcy), albo w przypadku osób prawnych sytuację, gdy wartość zobowiązań przekracza wartość aktywów przez ponad dwa lata. Problematyczna dla członków zarządu jest również praktyka sądów, zgodnie z którą ogłoszenie upadłości nie jest możliwe, jeśli spółka ma tylko jednego wierzyciela. Brak pluralizmu wierzycieli oznacza bowiem, że nie zostały spełnione ustawowe przesłanki ogłoszenia upadłości. Mimo to, w celu zwolnienia się z odpowiedzialności, członek zarządu i tak powinien złożyć wniosek do właściwego sądu upadłościowego (sądu rejonowego – wydziału gospodarczego), nawet jeśli z góry wiadomo, że wniosek ten zostanie oddalony. Za zasadnością złożenia takiego wniosku (który zostanie najprawdopodobniej odrzucony) przemawia m.in. orzeczenie WSA we Wrocławiu z 17 marca 2020 r. (I SA/Wr 768/19), w którym sąd uznał, że brak możliwości skutecznego złożenia wniosku wyklucza odpowiedzialność członka zarządu.
W styczniu 2024 r. WSA we Wrocławiu (I SA/Wr 966/22) skierował do TSUE pytanie prejudycjalne dotyczące zgodności polskich przepisów z unijnymi zasadami równości. Sąd zapytał, czy przepisy, które dyskryminują spółki z jednym wierzycielem w zakresie możliwości skutecznego zgłoszenia upadłości, są zgodne z prawem UE. Dodatkowo pojawiła się wątpliwość, czy można pociągać członka zarządu do odpowiedzialności bez wykazania jego winy, zaniedbania lub braku należytej staranności.
W międzyczasie 27 lutego 2025 r. TSUE wydał wyrok w sprawie C-277/24 (Adjak), w którym odniósł się do kwestii ochrony praw procesowych członków zarządu. Trybunał orzekł, że choć organy podatkowe mogą odmówić członkowi zarządu udziału w postępowaniu prowadzonym wobec spółki, to w sprawie o jego osobistą odpowiedzialność musi on mieć pełną możliwość zakwestionowania ustaleń fiskusa. To istotna deklaracja wzmacniająca ochronę jednostki w postępowaniach dotyczących odpowiedzialności osobistej. Jeszcze istotniejszy jest najnowszy wyrok TSUE w sprawie C-278/24 (Genzyński). Sprawa trafiła do Trybunału w wyniku pytań prejudycjalnych zadanych przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (sygn. I SA/Wr 4/23 oraz I SA/Wr 966/22). Trybunał odrzucił dotychczasową polską praktykę, wskazując, że:
-
- Aby uniknąć odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spółki, członkowie zarządu powinni mieć prawo wykazać, że działali z należytą starannością przy prowadzeniu spraw spółki, a decyzja o niezłożeniu wniosku o upadłość była uzasadniona.
- Sam fakt powstania zaległości podatkowych nie może automatycznie przesądzać o obowiązku złożenia wniosku o upadłość.
- Zarząd ma prawo powołać się na wszystkie okoliczności, które potwierdzają, że brak wniosku o ogłoszenie upadłości nie wynikał z ich zawinionego działania.
Dlaczego jest to istotne:
-
- TSUE zakwestionował automatyzm – dotychczasowe podejście, w którym odpowiedzialność członka zarządu opierała się wyłącznie na stwierdzeniu zaległości i braku wniosku o upadłość, zostało uznane za sprzeczne z prawem UE. Trybunał wskazał, że odpowiedzialność musi wynikać z zawinionego działania, a nie z samego faktu pełnienia funkcji.
- Wzmocnienie prawa do obrony – Trybunał jasno stwierdził, że osoba pociągana do odpowiedzialności musi mieć realny dostęp do akt sprawy oraz możliwość zakwestionowania ustaleń dotyczących samej spółki. Oznacza to konieczność przebudowy obecnych procedur, które ograniczają członków zarządu do wąskiej, formalnej obrony.
- Odejście od odpowiedzialności opartej na ryzyku funkcji – TSUE przypomniał, że pełnienie funkcji członka zarządu nie może samo w sobie uzasadniać odpowiedzialności za cudze zobowiązania. Liczy się indywidualna analiza winy, staranności i przesłanek do ogłoszenia upadłości.
To wyraźny sygnał, że obowiązujący w Polsce mechanizm odpowiedzialności solidarnej członków zarządu może nie być zgodny z unijnymi standardami. Nowe orzecznictwo TSUE może zmienić sposób prowadzenia postępowań wobec członków zarządów zarówno toczących się, jak i tych już zakończonych (warto jednak pamiętać o krótkich terminach na wznowienie postępowania).
lip 21, 2025 | artykuły, blog
9 lipca 2025 r. została opublikowana długo oczekiwana wersja Objaśnień podatkowych dotyczących stosowania tzw. klauzuli rzeczywistego właściciela dla celów podatku u źródła (dalej jako: „Objaśnienia”).
Objaśnienia wywołały spore zamieszanie wśród płatników i podatników podatku u źródła. Dokument ten ma kluczowe znaczenie dla tych podmiotów, ponieważ zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, stosowanie się przez podatnika lub płatnika do objaśnień podatkowych w danym okresie rozliczeniowym zapewnia mu szczególną ochronę.
Już teraz jesteśmy w stanie wskazać, że szereg proponowanych rozwiązań w Objaśnieniach należy ocenić pozytywnie, lecz w części będą one wymagały dalszej interpretacji lub indywidualnej analizy pod kątem sytuacji płatnika/podatnika.
Objaśnienia mają moc zbliżoną do interpretacji indywidualnych – nie stanowią źródła prawa, lecz zapewniają pewną ochronę – zastosowanie się do wytycznych z Objaśnień lub z wydanej interpretacji indywidualnej nie może zaszkodzić podatnikowi.
Warto też zaznaczyć, że chociaż objaśnienia formalnie nie wiążą podatników ani organów podatkowych, to z naszego doświadczenia wynika, że organy podatkowe w praktyce chętnie się do nich odwołują oraz aprobują argumentację opartą na Objaśnieniach.
Co dokładnie zawierają opublikowane Objaśnienia?
Opublikowane Objaśnienia są bardzo obszerne. Poniżej zawarliśmy zestawienie naszym zdaniem najważniejszych kwestii, które swoje rozwinięcie znajdują w opracowaniu Ministerstwa.
1. Wyjaśnienia w zakresie sposobu rozumienia definicji rzeczywistego właściciela należności
Zagadnieniem, któremu poświęcono najwięcej miejsca, jest istota pojęcia rzeczywistego właściciela należności (BO – beneficial owner).
Wyjaśniono, w jaki sposób należy rozumieć status rzeczywistego właściciela w kontekście możliwości zastosowania obniżonych stawek lub zwolnień z podatku u źródła.
Wskazano i dokładnie omówiono trzy warunki z ustawy o CIT, które muszą zostać spełnione, aby podmiot został uznany za rzeczywistego właściciela:
-
- otrzymanie należności na własną korzyść,
- brak obowiązku przekazania części należności innemu podmiotowi,
- prowadzenie rzeczywistej działalności gospodarczej.
2. Zakres wymogu badania statusu rzeczywistego właściciela
Zgodnie z Objaśnieniami, wymóg rzeczywistego właściciela dotyczy jedynie płatności biernych, co oznacza, że w przypadku usług niematerialnych, takich jak usługi reklamowe czy doradcze, płatnik nie musi weryfikować tego warunku.
3. Wyjaśnienia wymogów w zakresie należytej staranności płatnika – płatności na rzecz podmiotów powiązanych
Objaśnienia w sposób dość restrykcyjny określają obowiązki płatnika przy dokonywaniu płatności na rzecz podmiotów powiązanych, nakładając obowiązek szczegółowej weryfikacji wszystkich okoliczności związanych z kwalifikowaniem podmiotu jako rzeczywistego właściciela.
Przykładowo, w treści Objaśnień czytamy „(…) w przypadku podmiotów powiązanych konieczne jest zbadanie wszelkich okoliczności skutkujących kwalifikacją danego podmiotu jako rzeczywistego właściciela. W przypadku wypłaty do podmiotu powiązanego nie jest więc wystarczające uzyskanie oświadczeń i certyfikatów. Konieczna jest weryfikacja innych dostępnych dokumentów potwierdzających spełnienie każdego elementu definicji, składających się na „wiedzę” płatnika, o której można jednocześnie powiedzieć, że nie uzasadnia przypuszczenia, że istniały okoliczności wykluczające możliwość zastosowania preferencji podatkowej”.
4. Dzielony substrat osobowo-majątkowy
Przy ocenie posiadania przez odbiorcę płatności wymaganego substratu majątkowo-osobowego można uwzględnić zasoby udostępnione przez inne spółki z grupy. Przykładowo wskazano, że w zależności od okoliczności (m.in. ze względu na przyjęty model biznesowy) nie jest uzasadnione ponoszenie przez dany podmiot niektórych kosztów i nie wyklucza to możliwości uznania podmiotu za rzeczywistego właściciela.
5. Koncepcja look-through
Kwestia możliwości zastosowania podejścia look-through była przedmiotem wielu sporów przed organami podatkowymi, wobec tego odniesienie się do tej kwestii w Objaśnieniach należy ocenić bardzo pozytywnie. W opracowaniu m.in. wskazano, że omawiana koncepcja może być stosowana, jeśli nie zmienia się charakter prawny wypłaty (np. odbiorca nie wypłaca przychodu odsetkowego jako dywidendy) a rzeczywisty właściciel spełnia warunki uprawniające go do skorzystania z preferencyjnych zasad opodatkowania wypłacanych należności.
Umożliwienie stosowania takiego podejścia daje możliwość płatnikom na stosowanie zwolnienia lub obniżonej stawki podatku, nawet jeśli rzeczywisty właściciel nie jest bezpośrednim odbiorcą tej płatności.
Nowe objaśnienia to dobry moment na działanie!
Najnowsze Objaśnienia Ministra Finansów dotyczące podatku u źródła wyjaśniają wiele obowiązków płatników, jednak nadal wymagają indywidualnej analizy pod kątem zgodności z praktyką danego podmiotu. Naszym zdaniem Ministerstwo przyjęło bardziej liberalne podejście w obszarach, które dotąd budziły liczne spory – przykładem może być podejście do badania statusu rzeczywistego właściciela, które różnicuje analizę w zależności od charakteru działalności (np. spółki holdingowe vs. produkcyjne).
Objaśnienia są obszerne i rozwiewają wiele dotychczasowych wątpliwości. To dobry moment, aby:
-
- Zweryfikować aktualność stosowanych procedur i podejścia w zakresie obowiązków związanych z WHT.
- Zabezpieczyć się interpretacją indywidualną w zakresie stosowanego podejścia, które przed wydaniem Objaśnień było podejściem obarczonym ryzykiem sporu z organami.
- Wystąpić o opinię o stosowaniu preferencji bowiem w wielu aspektach stanowisko zaprezentowane w Objaśnieniach jest korzystne dla podatników, a zatem możliwe, że kwestie co do których wcześniejsze uzyskanie pozytywnego rozstrzygnięcia organów podatkowych było oceniane jako niewielkie, teraz zwiększyło się – warto to przeanalizować! Przykładowo w odniesieniu do badania statusu rzeczywistego właściciela należności (w tym statusu spółek holdingowych jako BO) czy możliwości stosowania podejścia look-through.
Z przyjemnością wesprzemy Państwa zarówno w analizie obowiązków, jak i przygotowaniu odpowiednich wniosków.
