Zgodnie z ustawą o finansach publicznych, dotacje to podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz państwowych funduszy celowych, przeznaczone na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych.
Jakie skutki podatkowe powoduje otrzymania takiego świadczenia?
Opodatkowanie na gruncie CIT
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 47 ustawy o CIT, zwolnieniu z podatku CIT podlegają dotacje otrzymane z budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem dopłat do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnych ustawach.
Ustawa o CIT nie zawiera własnej definicji dotacji. Nie odsyła w tym zakresie także do definicji zawartej w ustawie o finansach publicznych. Jak wskazują sądy administracyjne, należy się w tym zakresie odwołać do reguł wykładni językowej i ustalić sens przepisu przez analizę jego strony językowej. Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych, pojęcie dotacji można interpretować jako bezzwrotną pomoc finansową udzieloną ze środków publicznych m.in. z budżetu państwa (por. wyrok WSA I SA/Wr 102/21 z 17 czerwca 2021 r.), czy jako bezzwrotną pomoc finansową udzielaną jakiejś instytucji na określony cel, albo bezzwrotną pomoc finansową udzieloną przedsiębiorstwu, instytucji lub organizacji ze środków publicznych, a także jako bezzwrotną pomoc finansową udzielaną jakiejś instytucji lub osobie, żeby wesprzeć jej działalność (zob. wyrok WSA I SA/Wr 939/23).
Tym samym biorąc pod uwagę, że dotacja stanowi bezzwrotną pomoc finansową pochodzącą ze środków publicznych, zwolnienie podatkowe obejmujące dochody otrzymane tytułem dotacji jest całkowicie zasadne.
Powyższe podejście sądów najlepiej widać w orzecznictwie dotyczącym dofinansowań wypłacanych na podstawie programu „Pomoc dla sektorów energochłonnych związana z nagłymi wzrostami cen gazu ziemnego i energii elektrycznej w 2022 r.” Zgodnie ze stanowiskiem sądów, otrzymana przez podatników rekompensata, której celem jest wsparcie poprzez sfinansowanie ceny zakupu energii elektrycznej oraz gazu ziemnego spełnia warunki uznania jej za dotację. Jak zauważył w swoim wyroku I SA/Kr 797/23 z 30 listopada 2023 r. WSA w Krakowie, treść przepisu art. 17 ust. 1 pkt 47 ustawy o CIT wskazuje, że ustanowione w nim zwolnienie dotyczy wszelkich dotacji udzielanych ze środków budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego. (…) Zdaniem Sądu w rozpatrywanej sprawie dla wyjaśnienia pojęcia dotacja użytego w przedmiotowym przepisie należy posłużyć się językiem potocznym. Niniejsze podejście sądów jest w tym zakresie jednomyślnie korzystne dla podatników (por. wyrok I SA/Po 664/23 WSA w Poznaniu z 30 listopada 2023 r. a także wyrok WSA w Kielcach I SA/Ke 488/23 z 21 grudnia 2023 r.)
Opodatkowanie na gruncie VAT
Otrzymanie dotacji, co do zasady, nie stanowi czynności ani zdarzenia opodatkowanego VAT. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że niektóre rodzaje dotacji mogą realnie wpływać na cenę świadczonej usługi lub dostarczanego towaru, a w związku z tym mieć wpływ na podstawę opodatkowania. Zgodnie bowiem z art. 29a ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest zasadniczo wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Kwestię opodatkowania dotacji na gruncie VAT należy więc każdorazowo analizować w kontekście wpływu dotacji na podstawę opodatkowania VAT. Tym samym, aby doszło do opodatkowania dotacji na gruncie VAT istotne jest, aby dotacja
- została przez podatnika faktycznie otrzymana oraz
- miała bezpośredni wpływ na cenę dostarczanych przez podatnika towarów lub świadczonych przez niego usług.
Wśród dotacji zwiększających podstawę opodatkowania na gruncie VAT można wyróżnić m.in. dopłaty do cen dostarczanej wody lub odprowadzania ścieków (zob. interpretacja indywidualna IBPP1/443-1320/12/AL. z 25 marca 2013 r.) czy dofinansowanie realizacji projektu polegającego na zorganizowaniu wyjazdu (por. Wyrok WSA I SA/Ke 432/19 z 31 grudnia 2019 r.)
Warto mieć na uwadze, że powyższych warunków nie spełnia większość dotacji otrzymywanych przez podatników. Tym samym, jeśli podatnik otrzyma przykładowo dotację na ogólne koszty działalności, ewentualny wpływ dofinansowania na cenę towaru lub usługi będzie wyłącznie pośredni, w związku z czym nie dojdzie do zwiększenia podstawy opodatkowania, a co za tym idzie – opodatkowania na gruncie VAT (por. interpretacja indywidualna DKIS 0112-KDIL2-1.4012.263.2018.2.AP z 18 lipca 2018 r.)