50% koszty autorskie – kto może skorzystać z 50% KUP i jakie korzyści przynosi ta preferencja?

50% koszty autorskie – kto może skorzystać z 50% KUP i jakie realnie korzyści daje skorzystanie z niej? 

Wielu twórców, programistów, projektantów czy specjalistów IT korzysta z 50% kosztów uzyskania przychodów i dobrze na tym wychodzi. Ten przywilej podatkowy pozwala znacząco zwiększyć dochód netto, jednak wymaga spełnienia określonych warunków. W artykule wyjaśniamy, kto może skorzystać z tej preferencji podatkowej oraz jakie korzyści jej zastosowanie przynosi pracownikowi.

Kto może skorzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu? 

50% koszty mogą być stosowane w odniesieniu do wynagrodzeń podatników-twórców (wykonujących działalność twórczą) uzyskujących przychody z przeniesienia autorskich praw do stworzonych utworów. 

Podwyższone 50% koszty uzyskania przychodu (KUP) będą mają zastosowanie tylko w przypadku uzyskiwania przychodu z tytułu: 

• • 1. działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa; 
    2.  działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki; 
    3. produkcji audialnej i audiowizualnej; 
    4. działalności publicystycznej; 
    5. działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej; 
    6. działalności konserwatorskiej; 
    7. prawa zależnego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia; 
    8.  działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.

Twórcy zatem, nie mają możliwości korzystania z 50% KUP jeżeli wytwarzane przez nie utwory (będące przedmiotem ochrony w myśl Prawa autorskiego) nie zostały stworzone w ramach prac kwalifikujących się do powyższego katalogu.  

Jest to bowiem katalog zamknięty, który nie pozostawia pola do stosowania preferencji podatkowej na inne rodzaje działalności niewymienione w tym przepisie. 

Zgodnie z art. 1 ust. 1 Prawa autorskiego przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).  

W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory: 

• • • wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe); 
    • plastyczne; 
    • fotograficzne; 
    • lutnicze; 
    • wzornictwa przemysłowego; 
    • architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne; 
    • muzyczne i słowno-muzyczne; 
    • sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne; 
    • audiowizualne (w tym filmowe). 

W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że: 

„Utworem jest stworzenie czegoś lub przetworzenie do postaci, w jakiej dotychczas nie istniało.” – wyrok NSA z 21 stycznia 2021 r., sygn. II GSK 954/18 

„Za przedmiot prawa autorskiego uznaje się tylko taki przejaw ludzkiej aktywności, który choćby w minimalnym stopniu odróżnia się od innych rezultatów takiego samego działania. Przedmiot zatem praw autorskich posiada cechę nowości (oryginalności), której stopień nie ma zasadniczego znaczenia. Warunkiem uznania określonego rezultatu za utwór w ujęciu cytowanego powyżej przepisu jest samodzielne stworzenie przez jego twórcę oznaczonego bytu niematerialnego utrwalonego w dowolny sposób. Jednocześnie wypada zaznaczyć, że nie każdy przejaw działalności twórczej może być uznany za utwór, a jedynie tylko taki przejaw, który posiada cechę go indywidualizującą. Indywidualny charakter utworu występuje, gdy jest w nim odciśnięte osobiste piętno twórcy, w taki sposób, że jest on niepowtarzalny.” – wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 16 grudnia 2020 r., sygn. V AGa 652/18 

Wobec powyższego, każdorazowo należy indywidualnie ocenić, czy dany rodzaj działalności kwalifikuje się pod zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu. 

Co pracownik zyskuje przy stosowaniu 50% KUP? 

Zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu przez pracownika przynosi szereg korzyści, głównie w postaci obniżenia podstawy opodatkowania, co prowadzi do niższego zobowiązania podatkowego. Oto, co pracownik zyskuje, stosując 50% KUP: 

1. Zredukowanie dochodu do opodatkowania 

Dzięki zastosowaniu 50% KUP, pracownik może odliczyć połowę swoich przychodów z tytułu autorskich praw majątkowych z zachowaniem ustawowego limitu 120.000,00 zł (art. 22 ust. 9a ustawy o PIT) co skutkuje obniżeniem podstawy opodatkowania. Oznacza to, że dochód do opodatkowania będzie niższy, a tym samym pracownik zapłaci mniejszy podatek dochodowy. 

2. Mniejsze zobowiązanie podatkowe 

Ponieważ 50% KUP zmniejsza przychody, które są podstawą do obliczenia podatku dochodowego, pracownik będzie płacił niższy podatek. Zamiast płacić podatek od pełnej kwoty przychodu, podatek jest naliczany tylko od połowy tej kwoty (tj. kwoty stanowiącej honorarium autorskie).  

3. Zwiększenie efektywności finansowej 

Pracownik, który twórczo zarabia, zyskuje finansowo, nie płacąc pełnego podatku od swoich dochodów. 

To sytuacja, w której obie strony wygrywają: pracownik odczuwa większe korzyści finansowe, a pracodawca – bez zwiększania kosztu wynagrodzenia – zyskuje bardziej zmotywowanego pracownika, przez co buduje bardziej zaangażowany i stabilny zespół.