JPK CIT 2025/2026

Od 1 stycznia 2025 r. część podatników CIT w tym spółki wchodzące w skład podatkowych grup kapitałowych oraz firmy osiągające przychody powyżej 50 mln euro stanęło przed nowym obowiązkiem: prowadzenia ksiąg rachunkowych za pomocą programów komputerowych oraz raportowania danych do urzędu skarbowego w formacie JPK CIT.

Choć na pierwszy rzut oka obowiązek raportowania danych w formacie JPK CIT, może wydawać się kolejnym technicznym wymogiem, w rzeczywistości mamy do czynienia z fundamentalną zmianą w relacji podatnik – fiskus. JPK CIT to nie tylko nowe struktury danych JPK_KR_PD i JPK_ST_KR, to pełna cyfrowa transparentność ksiąg rachunkowych.

Kogo obejmie obowiązek?

Ustawodawca przewidział wprowadzenie raportowania JPK CIT w trzech etapach:

• • od 1 stycznia 2025 r. – podatkowe grupy kapitałowe i podatnicy CIT z przychodami powyżej 50 mln euro,
  • od 1 stycznia 2026 r. – wszyscy podatnicy obowiązani do składania JPK_VAT,
  • od 1 stycznia 2027 r. – pozostali podatnicy CIT.

Co zawiera JPK CIT?

Ustawodawca ustalił, jakie dane musi zawierać plik JPK CIT. Struktura tego pliku przewiduje przesyłanie następujących informacji:

• • numerów faktur,
  • zapisów księgowych,
  • zestawienia obrotów i sald,
  • danych identyfikacyjnych kontrahentów,
  • znaczników identyfikujących konta rachunkowe,
  • różnic między wynikiem bilansowym a podatkowym,
  • dodatkowych danych niezbędnych do rozliczenia CIT,
  • danych dotyczących środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Od 2026 r. administracja skarbowa będzie mogła krzyżowo analizować dane kontrahentów bez konieczności wszczynania kontroli czy czynności sprawdzających. Połączenie danych z JPK CIT z systemem KSeF umożliwi organom podatkowym śledzenie powiązań między fakturą, księgowaniem, środkiem trwałym i rozliczeniem CIT niemal w czasie rzeczywistym.

Co oznacza wejście w życie JPK CIT dla przedsiębiorców?

Od 2026 r. administracja skarbowa będzie mogła krzyżowo analizować dane kontrahentów bez konieczności wszczynania kontroli czy czynności sprawdzających. Połączenie danych z JPK CIT z systemem KSeF umożliwi organom podatkowym śledzenie powiązań między fakturą, księgowaniem, środkiem trwałym i rozliczeniem CIT niemal w czasie rzeczywistym. Do tej pory bowiem, większość danych organy podatkowe pozyskiwały dopiero na etapie czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej.

Organy podatkowe dzięki swoistej „rewolucji” zyskają możliwość wręcz „automatycznej” weryfikacji następujących kwestii:

1. Moment rozpoznania przychodów i kosztów podatkowych.

Dzięki strukturze JPK_KR_PD organy będą miały wgląd w zapisy księgowe, pozwalające na analizę dokładnego momentu rozpoznania przychodu oraz przyporządkowania kosztów uzyskania przychodów zarówno bezpośrednich, jak i pośrednich. Co to oznacza w praktyce?

• • Możliwa będzie identyfikacja nieprawidłowości w ujęciu momentu podatkowego np. niespójnego rozpoznania przychodów i kosztów względem zasad wynikających z ustawy o CIT i polityki rachunkowości,
  • Organy będą mogły krzyżowo porównywać daty faktur, zapisów księgowych, a także momenty wpływu środków lub wykonania usług,
  • Szczególnie narażone będą rozliczenia podatkowe w końcówkach lat podatkowych, gdzie przesunięcia mają istotny wpływ na wynik.

2. Transakcje z podmiotami powiązanymi, w tym badanie tzw. progów dokumentacyjnych.

Dzięki informacjach o kontrahentach oraz wartości przeprowadzanych transakcji, organy podatkowe zyskają dostęp do informacji niezbędnych do:

• • ustalenia, które transakcje są zawierane z podmiotami powiązanymi,
  • oszacowania łącznej wartości transakcji na potrzeby obowiązków dokumentacyjnych w zakresie cen transferowych,
  • identyfikacji transakcji, których struktura może wskazywać na celowe dzielenie wartości w celu uniknięcia obowiązków dokumentacyjnych w zakresie cen transferowych,
  • weryfikacji, czy warunki transakcji odpowiadają warunkom „rynkowym”.

Organy podatkowe będą miały możliwość sprawnej identyfikacji transakcji realizowanych z podmiotami zlokalizowanymi w jurysdykcjach uznawanych za raje podatkowe, a także z jednostkami powiązanymi kapitałowo lub personalnie (np. przez wspólnych członków zarządu). W konsekwencji może to prowadzić do zwiększonej częstotliwości wezwań do przedłożenia lokalnej dokumentacji cen transferowych oraz inicjowania postępowań wyjaśniających lub kontrolnych w zakresie zgodności warunków transakcyjnych z zasadą ceny rynkowej.

3. Środki trwałe i ich amortyzacja.

Struktura JPK_ST_KR pozwala fiskusowi śledzić pełne dane dotyczące środków trwałych od momentu przyjęcia ich do używania, przez zastosowaną metodę amortyzacji, aż po wysokość odpisów. W szczególności należy zwrócić uwagę na:

• • stosowanie indywidualnych stawek amortyzacyjnych, w tym tzw. „przyspieszonej amortyzacji” – organy mogą zakwestionować celowość i podstawę prawną takiej metody, zwłaszcza przy inwestycjach w nieruchomości czy w wartości niematerialne i prawne,
  • kwalifikację ulepszeń i modernizacji, które zwiększają wartość początkową środka trwałego.

Wskazane powyżej dane do tej pory były przedmiotem szczegółowych zapytań kontrolnych, które teraz organ będzie miał „od ręki” z poziomu jednego pliku.

4. Zasady klasyfikacji wydatków do kosztów podatkowych.

Wprowadzenie obowiązku oznaczania, czy dany wydatek stanowi koszt uzyskania przychodów (KUP) czy nie (NKUP), znacząco zmienia sposób raportowania i otwiera nowe możliwości analizy danych po stronie organów podatkowych. Dotychczasowe decyzje w tym zakresie pozostawały wewnętrzne, organ najwyżej w trakcie czynności sprawdzających czy kontroli mógł zwrócić się o wyjaśnienia dotyczące zasad ujmowania wydatków jako KUP lub NKUP. Teraz wspomniane informacje będą przekazywane w sposób sformalizowany i ustandaryzowany.

Dzięki temu fiskus zyskuje narzędzia do:

• • systemowej weryfikacji zasadności zaliczania wydatków do kosztów podatkowych, z uwzględnieniem ich związku z działalnością gospodarczą podatnika,
  • identyfikacji pozycji budzących wątpliwości pod kątem celowości i racjonalności gospodarczej np. wydatków o charakterze mieszanym lub trudnych do jednoznacznego przypisania do działalności operacyjnej,
  • krzyżowego porównywania danych z innych źródeł (np. KSeF, JPK_VAT), co pozwala prześledzić cały przebieg rozliczenia od faktury, przez zapis księgowy, po kwalifikację podatkową,
  • wytypowania obszarów do kontroli na podstawie wzorców ryzyka (np. powtarzających się klasyfikacji określonych wydatków jako KUP mimo ich „spornego” charakteru).

W efekcie zwiększa się ryzyko zakwestionowania niektórych pozycji kosztowych, zwłaszcza w przypadku braku odpowiedniego uzasadnienia ich związku z przychodami, braku dokumentacji potwierdzającej gospodarczy cel wydatku lub braku spójności w kwalifikowaniu wydatków tego samego rodzaju.

5. Transakcje podlegające pod opodatkowanie podatkiem u źródła

Szczegółowość informacji zawartych w JPK CIT umożliwi organom podatkowym dokładną weryfikację transakcji, w tym wstępną analizę ich charakteru oraz ocenę kontrahenta pod kątem obowiązków związanych z podatkiem u źródła. Dotychczas organy podatkowe miały wgląd jedynie w te transakcje, które były wykazywane, co powodowało, że część operacji pozostawała w tle innych rozliczeń. Po wprowadzeniu nowych obowiązków fiskus będzie w stanie kompleksowo zmapować transakcje z podmiotami zagranicznymi, które na pierwszy rzut oka mogą podlegać opodatkowaniu podatkiem u źródła.

Należy przy tym pamiętać, że w katalogu usług objętych WHT uwzględniono również „świadczenia o podobnym charakterze”, co w praktyce oznacza konieczność indywidualnej analizy wielu transakcji. Warto przy tym kierować się dotychczasowymi interpretacjami organów podatkowych, zwracając szczególną uwagę na faktyczny charakter danego świadczenia.

6. Wykorzystanie danych do kontroli innych podatków np. podatku od nieruchomości.

Analiza JPK CIT nie kończy się na CIT – koronnym przykładem może być JPK_KR_ST, dzięki którym organy uzyskają informacje o posiadanych środkach trwałych, a tym samym o potencjalnych budowlach, które powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości oraz o ich podstawie opodatkowania. Zgodnie bowiem z regulacjami w zakresie podatku od nieruchomości podstawą opodatkowania budowli jest co do zasady wartość początkowa budowli ujęta w ewidencji środków trwałych. Tym samym, organy podatkowe będą w stanie zidentyfikować nowe budowle takie jak np. hale namiotowe, wiaty, oświetlenie zewnętrzne, zbiorniki.

W konsekwencji, identyfikacja potencjalnych obiektów podlegających opodatkowaniu może wiązać się ze wszczęciem czynności sprawdzających przez organy podatkowe, w celu weryfikacji czy zidentyfikowane budowle zostały ujęte w deklaracjach na podatek od nieruchomości i czy została wskazana „poprawna” podstawa opodatkowania.

Wzrośnie więc ryzyko kontroli nie tylko z poziomu CIT, ale i podatków lokalnych, często pomijanych w audytach podatkowych.

Wprowadzenie JPK CIT to nie tylko nowy obowiązek techniczny, ale również duża zmiana w podejściu urzędów skarbowych do kontroli rozliczeń podatkowych. Organy zyskają dostęp do szczegółowych danych z ksiąg rachunkowych i będą mogły je analizować automatycznie bez potrzeby wszczynania kontroli.

Dla firm oznacza to większe ryzyko zakwestionowania sposobu rozliczania przychodów, kosztów, amortyzacji czy transakcji z firmami powiązanymi. Dane z JPK będą mogły zostać wykorzystywane także przy weryfikacji innych podatków np. od nieruchomości.

Warto przygotować się nie tylko od strony systemów księgowych, ale też sprawdzić, czy przyjęte zasady rozliczeń są spójne, dobrze udokumentowane i przemyślane. Lepiej zidentyfikować ryzyka wcześniej niż narażać się na korekty i potencjalne kontrole.

Jakie działania warto podjąć?

W ramach maksymy „lepiej zapobiegać niż leczyć” (innymi słowy lepiej dokonać samokontroli, zanim organ podatkowy zrobi to za nas), oferujemy kompleksowe wsparcie w całym procesie przygotowania do JPK CIT:

• • Audyt gotowości – sprawdzimy, czy Państwa firma jest objęta obowiązkiem, kiedy ma rozpocząć raportowanie oraz przeprowadzimy przegląd poprawności rozliczeń podatkowych i stosowanych procedur wewnętrznych.
  • Weryfikacja ksiąg rachunkowych – ocenimy, czy obecna struktura ksiąg spełnia wymogi JPK_KR_PD i JPK_ST_KR.
  • Bezpieczne oznaczanie transakcji z kontrahentami – pomożemy zidentyfikować transakcje ryzykowne (z podmiotami powiązanymi, nierezydentami, w rajach podatkowych), w tym w zakresie zgodności z przepisami o WHT i TP.
  • Opracowanie wewnętrznych procedur podatkowych, w tym:
    • procedura w zakresie weryfikacji obowiązków w podatku u źródła;
    • procedura ustalania różnic między wynikiem podatkowym a księgowym;
    • procedura ujmowania kosztów i momentu rozpoznania przychodów;
    • procedura rozliczania VAT.
  • Wsparcie IT – współpracujemy z dostawcami systemów ERP i księgowych w zakresie implementacji funkcji eksportu danych w strukturze JPK CIT.

Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się, jak JPK CIT może przełożyć się na funkcjonowanie Państwa firmy, zapraszamy do rozmowy z naszymi ekspertami.