W ostatnich miesiącach w komunikatach ministerialnych i prasowych coraz częściej pojawiają się zapowiedzi zmian prowadzących do wzrostu obciążeń podatkowych. Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Finansów planowane są m. in.:
- podniesienie stawki ryczałtu w PIT dla podatników świadczących usługi dla podmiotów powiązanych,
- zaostrzenie kryteriów IP Box,
- ograniczenia w ramach tzw. estońskiego CIT,
- niekorzystne zmiany w zakresie fundacji rodzinnych,
- podwyżka akcyzy na alkohol i podatku od wygranych,
- podwyżka CIT dla banków.
Kierunek zapowiadanych zmian wskazuje na dążenie do zwiększenia wpływów budżetowych w kontekście prognozowanego spowolnienia gospodarczego.
Nie jest jednak pewne, czy zapowiadane podwyżki podatków wejdą w życie, m.in. ze względu na bieżącą sytuację polityczną oraz zapowiedzi dotyczące braku poparcia dla ustaw podnoszących obciążenia skarbowe.
Nie oznacza to jednak, że fiskus nie sięgnie głębiej do kieszeni podatników. Już wkrótce zyska bowiem dostęp do narzędzi zapewniających szeroki wgląd w sytuację podatkową przedsiębiorców i umożliwiających celniejsze typowanie podmiotów oraz obszarów do kontroli.
Krajowy System e-Faktur (KSeF) – dostęp do niemal wszystkich faktur przedsiębiorcy.
Od 1 kwietnia 2026 roku, po wejściu w KSeF także mniejszych podatników, fiskus zyska dostęp niemal do wszystkich faktur wystawianych i otrzymywanych przez przedsiębiorców. Wraz z nim zgromadzi także wszelkie dane zamieszczane na fakturach.
Ponadto, KSeF nada przesłanym do niego fakturom swój własny, unikalny numer. Numer ten będzie następnie podawany w innych ewidencjach, księgach i dokumentach składanych przez podatników, dając organom podatkowym – za jego pośrednictwem – możliwość łatwego powiązania operacji gospodarczych przeprowadzanych przez przedsiębiorców z fakturami.
Co ciekawe, numer KSeF będzie wykorzystywany nie tylko na potrzeby raportowania VAT – podatnik będzie musiał oznaczyć numerem KSeF swoje faktury sprzedaży i zakupu, ale także do celów raportowania CIT i PIT. Numer ten pojawi się bowiem także w JPK_KR_PD, JPK_PKPIR, JPK_EWP, składanych w związku z rozliczeniami CIT i PIT, umożliwiając połączenie faktury z zapisem w księgach.
Z ostatnich zapowiedzi Ministerstwa Finansów wynika także, że numer KSeF będzie również obecny w strukturze JPK_MAG, a jego rolą miałaby być identyfikacja dowodu magazynowego związanego z fakturą wystawioną w tym systemie. Od 2027 roku numer KSeF będzie również obowiązkowo podawany w przelewach za faktury. Fiskus będzie mógł się więc nawet dowiedzieć, czy i ile wynagrodzenia otrzymał podatnik.
Z pozoru niewinny numer KSeF miałby więc stać się jedną z podstawowych danych dla organów podatkowych, dającą im wgląd w informacje o obrocie gospodarczym danej jednostki. Jej obecność w różnych raportowanych strukturach, pozwoli fiskusowi powiązać ze sobą wiele zmiennych i celniej typować podmioty i transakcje, które powinny zostać zweryfikowane.
JPK_CIT i JPK_PIT – księgi podatkowe na widelcu
W 2026 roku jeszcze szersza niż dotychczas grupa podatników przekaże fiskusowi informacje o swoich planach kont, zapisach księgowych, obrotach i saldach, kontrahentach, środkach trwałych i wartościach niematerialnych i prawnych, ich amortyzacji oraz niektórych wykonanych na nich operacjach. Obowiązek raportowania obejmie nie tylko podatników CIT, ale także większość przedsiębiorców opodatkowanych PIT.
Pod lupą fiskusa znajdą się więc nie tylko największe podmioty, dotąd najbardziej narażone na kontrole, ale także mali przedsiębiorcy, którzy ze względu na zwykle niewielką liczbę raportowanych danych mogą stać się łatwym celem organów podatkowych. Co więcej, Państwowa Inspekcja Pracy, po planowanym rozszerzeniu uprawnień i umożliwieniu jej przekształcania umów cywilnoprawnych na umowy
o pracę, również może otrzymywać dane pozyskane z KSeF i JPK i na ich podstawie zmieniać drobnych, indywidualnych przedsiębiorców w pracowników.
Nie ma wątpliwości, że dane pozyskiwane za pośrednictwem JPK_CIT i JPK_PIT posłużą fiskusowi do szczegółowej analizy w połączeniu z innymi raportowaniami (głównie VAT i TPR), porównywania danych pomiędzy różnymi podmiotami, trafniejszego typowania przedsiębiorców do kontroli, szybszego wykrywania nieprawidłowości i automatyzacji kontroli.
TPR – samodonos o transakcjach z podmiotami powiązanymi
Informacja TPR stanowi kluczowe źródło informacji dla administracji skarbowej w zakresie transakcji realizowanych przez podatników z podmiotami powiązanymi oraz z podmiotami mającymi siedzibę w tzw. rajach podatkowych. Zawarte w niej dane stanowią nie tylko syntetyczne podsumowanie charakteru i wartości poszczególnych transakcji, ale również ocenę czy ceny stosowane przez podatnika odpowiadają warunkom rynkowym.
Ocena ta nie wynika jednak wyłącznie z informacji ujmowanych w TPR podatnika (wynik na transakcji vs wynik analizy cen transferowych). Dostarczane dane pozwalają organom podatkowym również zestawić pozycję podatnika na tle innych podmiotów z branży lub realizujących podobne operacje gospodarcze.
TPR można więc uznać za narzędzie wspierające typowanie podatników do kontroli. W szczególności, że w dokumencie przekazywane są bardzo szczegółowe informacje m.in. dotyczące korekt cen transferowych czy kompensat. Choć są to instrumenty dopuszczalne i przewidziane przepisami, ich ujawnienie może sygnalizować, że warunki transakcji wymagały dostosowania do poziomu rynkowego.
Poza tym jak szczegółowy jest zakres informacji wskazywanych w TPR, problematyczne dla podatników może być samo zidentyfikowanie niektórych rodzajów transakcji kontrolowanych (np. restrukturyzacja, nieodpłatne świadczenia). W praktyce oznaczać to może, że w TPR pominięte zostaną transakcje, których znaczenia podatnicy nie dostrzegają na etapie planowania lub realizacji transakcji.
W efekcie dane przekazywane w TPR w połączeniu z informacjami uzyskiwanymi z KSeF i JPK_CIT, pozwolą na bardziej precyzyjne identyfikowanie nieprawidłowości podatników, a tym podatników do kontroli – co ma być jednym z priorytetów skarbówki, w szczególności biorąc pod uwagę rozpoczętą walki z agresywną w zakresie cen transferowych (m.in. Centrum Kompetencyjne w Krakowie).
Widać więc wyraźnie, że nawet bez podpisu prezydenta pod podwyżkami podatków, fiskus ma pod ręką narzędzia, które ułatwią mu zwiększenie wpływów budżetowych. Polityka podatkowa i zarządzanie podatkami przestaną być wewnętrzną sprawą przedsiębiorcy, a ryzyko związane z ewentualnymi nieprawidłowościami w tej przestrzeni nie będzie już ryzykiem wirtualnym, które może nigdy się nie zmaterializować.
Cyfryzacja podatków i ich duża transparentność względem organów podatkowych stają się faktem. Dane, w których posiadanie wejdzie fiskus, pozwolą mu z łatwością i precyzją typować podmioty i określone transakcje do kontroli. Same kontrole powinny być natomiast skuteczniejsze i bardziej jakościowe. To z kolei może prowadzić do skrócenia czasu ich trwania, efektywniejszego wykorzystywania zasobów, a co za tym idzie, do uwolnienia czasu na prowadzenie kontroli w większej liczbie.
Kontrola czeka przedsiębiorców prędzej czy później. Warto więc samemu przejrzeć swoje rozliczenia, zanim przeanalizuje je fiskus. Czasu na to jest coraz mniej. Zachęcamy do kontaktu, by wspólnie z nami przygotować firmę na 2026 rok.
