Ministerstwo Finansów opublikowało nową wersję projektu ustawy zmieniającej Ordynację Podatkową. Projekt jest obecnie na etapie opiniowania i przewiduje istotne zmiany w obszarach takich jak przedawnienie zobowiązań podatkowych, raportowanie schematów podatkowych (MDR) oraz techniczne usprawnienia procedur podatkowych.
Poniżej prezentujemy najważniejsze założenia i ich znaczenie dla podatników:
- Przedawnienie zobowiązań podatkowych – nowe podejście.
- Koniec instrumentalnego zawieszania przedawnienia poprzez wszczęcie postępowania karno-skarbowego (KKS).
Obecnie zdarzają się sytuacje, gdy organy podatkowe decydują się na wszczęcie postępowania karno-skarbowego „chwilę” przed upływem terminu przedawnienia w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. W ramach nowelizacji planowane jest uchylenie przepisu o zawieszeniu przedawnienia w przypadku wszczęcia postępowania karno-skarbowego.
- Odpowiedzialność karno-skarbowa nawet po przedawnieniu zobowiązania podatkowego.
Efektem uchylenia regulacji łączących zawieszenie biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych z wszczętym postępowaniem karno-skarbowym, będzie również uchylenie przepisu warunkującego przedawnienie przestępstwa skarbowego (a zatem odpowiedzialności karno-skarbowej) od faktu czy dane zobowiązanie podatkowe pozostaje w mocy czy też uległo przedawnieniu. W praktyce będzie to oznaczało, że nawet jeżeli na gruncie przepisów podatkowych zobowiązanie podatkowe przestanie być wymagalne, to podatnik wciąż będzie mógł ponieść odpowiedzialność karno-skarbową za przestępstwa związane z danym zobowiązaniem.
- Zmiany dotyczące hipoteki i zastawu skarbowego.
Dotychczas zabezpieczenia takie jak hipoteka czy zastaw skutecznie blokowały przedawnienie zobowiązań podatkowych. Teraz ustanowienie zabezpieczenia będzie zawieszało bieg przedawnienia maksymalnie na 5 lat, a po wykreśleniu takiego zabezpieczenia termin będzie biegł dalej. To bardziej wyważone rozwiązanie, które ogranicza blokowanie przedawnienia na nieokreślony czas.
- Wydłużenie przedawnienia przy korektach deklaracji na ostatnią chwilę.
Jeśli podatnik złoży korektę deklaracji na swoją korzyść w ostatnich 12 miesiącach przed przedawnieniem, termin ten zostanie wydłużony o rok. To mechanizm przeciwdziałający wykorzystywaniu korekt do „przedłużania” terminu przedawnienia.
- GAAR i nieujawnione źródła przychodów.
Wszczęcie postępowania dotyczącego unikania opodatkowania (GAAR) zawiesi bieg przedawnienia, ale tylko pod warunkiem zakończenia sprawy decyzją w ciągu 2 lat. Natomiast w sprawach o dochód z nieujawnionych źródeł termin na wydanie decyzji zostanie wydłużony z 5 do 6 lat.
- Raportowanie schematów podatkowych tylko transgraniczne – koniec obowiązku raportowania krajowych schematów.
W zakresie obowiązków raportowania schematów podatkowych (MDR) projekt wprowadza duże uproszczenia:
- Raportowanie tylko schematów transgranicznych.
Zniesione zostaną obowiązki raportowania schematów krajowych, co ograniczy zakres obowiązków wielu podmiotów.
- Zwolnienie zawodów zaufania publicznego z obowiązku raportowania.
Radcowie prawni, adwokaci, doradcy podatkowi oraz rzecznicy patentowi nie będą musieli raportować schematów podatkowych, ale wciąż będzie na nich ciążył obowiązek poinformowania klienta o jego obowiązkach zgłoszeniowych, także w przypadku schematów standaryzowanych.
- Likwidacja „białych list” i obowiązku MDR-2.
Projekt wycofuje pomysł wprowadzenia list wyłączeń z raportowania oraz znosi obowiązek składania zawiadomień MDR-2 (składne do tej pory przez promotora lub wspomagającego) do Szefa KAS.
- Ułatwienia w terminach i podpisie informacji MDR-3.
Termin składania informacji MDR-3 zostanie wydłużony do końca czwartego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego (w miejsce dotychczasowego obowiązku składania jej w terminie złożenia deklaracji podatkowej za każdy okres rozliczeniowy). Dodatkowo, możliwe będzie podpisanie informacji przez pełnomocnika.
- Obniżenie kar za naruszenia MDR.
Maksymalnie 240 stawek dziennych za brak raportu, 120 stawek za opóźnienie wobec wcześniejszych 720 stawek dziennych za brak raportu. To złagodzenie sankcji, które w poprzedniej wersji projektu były uznawane za zbyt surowe.
- Brak obowiązku posiadania procedury MDR.
Projekt nie wprowadza wymogu tworzenia i wdrażania procedur MDR po stronie podatników.
- Możliwość uzupełnienia informacji MDR.
Informacje MDR będzie można uzupełniać zarówno przed, jak i po nadaniu numeru schematu podatkowego (NSP).
- Ułatwienia proceduralne i techniczne usprawnienia.
Projekt przewiduje też szereg rozwiązań, które mają ułatwić codzienne funkcjonowanie podatników i administracji:
- Nowe limity w tym:
Podwyższenie kwoty uprawniającej do zapłaty podatku przez inny podmiot niż podatnik z 1 000 zł do 5 000 zł oraz umożliwienie automatycznych korekt organu podatkowego do 10 000 zł.
- Możliwość ubiegania się o umorzenie podatku jeszcze przed upływem terminu jego płatności.
Dotychczas podatnicy musieli czekać z wnioskiem o ulgę do momentu powstania zaległości podatkowej, narażając się na negatywne konsekwencje. Nowe przepisy obejmą zarówno podatki samorządowe o charakterze rocznym, jak i inne daniny, w tym podatek dochodowy, VAT oraz akcyzę.
- Zdalne przesłuchania świadków i stron.
Organy podatkowe będą mogły prowadzić przesłuchania na odległość, a przesłuchiwani będą mieli prawo do nagrywania takich spotkań.
- Brak wymogu podpisu pod decyzjami lokalnych podatków.
Decyzje elektroniczne w zakresie podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego nie będą wymagały podpisu osoby upoważnionej, wystarczy jej identyfikacja – imię i nazwisko wraz ze stanowiskiem służbowym.
- Prawa wspólników po rozwiązaniu spółki osobowej.
Po likwidacji spółki osobowej jej byli wspólnicy będą mogli składać korekty i wnioski o zwrot nadpłaty, podobnie jak ma to miejsce w spółkach cywilnych.
- Doprecyzowanie zasad zaliczania wpłat ratalnych.
Jak czytamy w uzasadnieniu: „Wpłaty dokonane tytułem rat, na które rozłożono podatek lub zaległość podatkową wraz z odsetkami za zwłokę oraz rat podatku zalicza się na poczet raty o najwcześniejszym terminie płatności, nawet w przypadku posiadania innych zaległości o starszym terminie płatności, nieobjętych układem ratalnym”.
Podsumowując, projekt nowelizacji Ordynacji Podatkowej z 4 sierpnia 2025 r. wprowadza szereg istotnych zmian mających na celu uproszczenie i uporządkowanie procedur podatkowych oraz zwiększenie pewności prawa. Kluczowe modyfikacje dotyczą ograniczenia nadużywania przedawnienia, uproszczenia raportowania schematów podatkowych zgodnie z wymogami UE, a także wprowadzenia mechanizmów ułatwiających codzienne funkcjonowanie podatników tj. możliwość wcześniejszego umorzenia podatku czy zdalne przesłuchania. Dzięki tym zmianom polski system podatkowy ma stać się bardziej przejrzysty, sprawiedliwy i dostosowany do współczesnych potrzeb zarówno administracji, jak i przedsiębiorców.
